Urodził się w Zamościu w 1945 roku. Od dzieciństwa uczył się gry na fortepianie.
Ukończył architekturę na Politechnice Krakowskiej. Na przełomie lat 1966/67 założył wraz z kolegą ze studiów, Janem Kantym Pawluśkiewiczem, kabaret o nazwie Anawa (od francuskiego en avant - naprzód), który przekształcił się w zespół muzyczny.
Marek Grechuta & Anawa debiutowali jesienią 1967 roku na VI Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie, gdzie Tango Anawa zostało uznane za najlepszą piosenkę, a Marek Grechuta zajął drugie miejsce w kategorii wokalistów (za Marylą Rodowicz).
Już pierwsza płyta formacji - EP "Serce" - zademonstrowała jej niepowtarzalny styl, nadający poetyckim tekstom "neoromantyczną" oprawę muzyczną. Występ zespołu na VII KFPP w Opolu (w 1969 roku) zaowocował nagrodą TVP za utwór Wesele -wykonanie legendarnego Korowodu (Opole'71) przyniosło Grechucie i zespołowi Grand Prix oraz nagrodę MKiS. Po nagraniu dwóch płyt długogrających z Anawa, Marek Grechuta rozpoczął karierę jako solista - towarzyszyła mu grupa WIEM (czyli "W Innej Epoce Muzycznej"). Powstały dwa kolejne albumy, po czym doszło do odnowienia współpracy Grechuty z Pawluśkiewiczem - jej rezultatem był musical "Szalona lokomotywa" do tekstów Witkacego. Pochodzący z tego dzieła fragment Hop szklankę piwa przyniósł Grechucie kolejne Grand Prix w Opolu w 1977 roku. Od tamtej pory ponownie pracował sam, pisząc coraz więcej tekstów własnych - na występach towarzyszyła mu odmładzana i odnawiana co kilka lat formacja Anawa.
Marek Grechuta dokonał nagrań w duetach z Marylą Rodowicz (m.in. frywolny Gaj do słów Agnieszki Osieckiej) oraz Teresą Haremzą (m.in. Muza pomyślności i Głos).
Artysta poświęcił się także albumom tematycznym - stworzył muzykę do wierszy Tadeusza Nowaka (widowisko "Zapach łamanego w rękach chleba", wydane później na płycie "Pieśni do słów Tadeusza Nowaka") i napisał cykl "Śpiewające obrazy" (do własnych wierszy, zainspirowanych dziełami malarskimi). Razem z Krystyną Jandą prezentował widowisko telewizyjne "W malinowym chruśniaku" oparte na erotykach Bolesława Leśmiana.
Grechuta wpisał się nie tylko do historii polskiej muzyki rozrywkowej, ale też w historię polskiej muzyki filmowej i teatralnej (o czym pewnie nie wszyscy wiedzą). Skomponował partytury do kilku znanych przedstawień teatralnych (m.in. "Otello", "Niebezpieczne związki") oraz filmów (m.in. "Tumor Witkacego"). Jest autorem wielu piosenek dla dzieci i cyklu pieśni "Dziesięć ważnych słów" (1994) - inspirowanego dekalogiem "wademekum moralnego", dedykowanego młodemu pokoleniu w czasach towarzyszącego ostatnim przemianom kryzysu wartości.
Marek Grechuta wielokrotnie wystawiał swoje prace malarskie na indywidualnych wystawach w kraju i za granicą. Wydał także tomiki poetyckie: "Na serca dnie" oraz "Krajobraz pełen nadziei" (teksty składające się na drugi ze zbiorów zainspirowały muzykę do albumu o tym samym tytule). Artysta zagrał epizodyczne role w dwóch filmach" "Polowanie na muchy" (reż. Andrzej Wajda) oraz "Tumor Witkacego" (reż. Grzegorz Dubowski) - sam jest bohaterem dokumentalnego portretu filmowego pt. "Z pamiętnika mej duszy" (reż. P. Aleksowski). Dał ponad trzy tysiące koncertów.
15 grudnia 2001 Marek Grechuta odebrał od firmy Pomaton EMI pierwszą w swojej twórczości Złotą Płytę za album "Dni, których nie znmy", wydany w serii Złota Kolekcja, sprzedany w nakładzie ponad 50 tysiecy egzemplarzy. Marek Grechuta jest twórcą czynnym, który nadal komponuje i prowadzi działalność koncertową - pracuje obecnie nad premierowym materiałem i przygotowuje występy.
biografię przygotował i opracował Adam Krysiński
|