Michał Urbaniak (urodzony 22 stycznia 1943 roku w Warszawie) - jeden z najbardziej znanych na świecie polskich muzyków jazzowych. Multiinsrumentalista, skrzypek jazzowy i saksofonista, kompozytor muzyki jazzowej i filmowej, aranżer i producent płyt.

Swoją edukację muzyczną rozpoczął w Łodzi, gdzie uczęszczał do Liceum Muzycznego. Od 1961 kontynuował naukę w Warszawskiej PWSM w klasie skrzypiec, światowej sławy profesora Tadeusza Wrońskiego. Jeszcze w liceum samodzielnie nauczył się gry na saksofonie i występował w zespole dixielandowym ?Tiger Rag?. Załóżył też własny zespół ?Moon Glow? a propozycja dołączenia do zespołu ?Jazz Rockers? Zbigniewa Namyslowskiego spowodowala przeniesienie do stolicy na stałe. Umożliwiło to nawiązanie kontaktów z wieloma zawodowymi i zagranicznymi jazzmanami. Współpraca z zespołem ?Jazz Rockers? zaowocowała wspólnym występem na festiwalu Jazz Jamboree '61. Występ zespołu i gra poszczególnych muzyków spotkała się z rewelacyjnym przyjęciem słuchaczy i krytyków. Urbaniak zostaje zaproszony do współpracy przez Andrzeja Trzaskowskiego. Wraz z jego zespołem ?The Wreckers? w 1962 wyjechał na koncerty klubowe i festiwalowe do USA. Zespół wystąpił w Newport, Waszyngtonie, Chicago, San Francisco i Nowym Yorku. Tam po raz pierwszy Urbaniak słyszy swoich ?bogów? na żywo: mi.in. Milesa Davisa i Diane Washington. Po powrocie do kraju zaczyna się współpraca z kwintetem Krzysztofa Komedy(1962-64). Razem wyjeżdżają do Skandynawii, gdzie po skończeniu kontraktów Urbaniak zostaje. Tworzy tam zespół z Urszulą Dudziak i Wojtkiem Karolakiem, zdobywając wielka popularność. Zespół ten stanowił zalążek słynnego później na calym swiecie ``Michal Urbaniak Fusion?. Do kraju wraca w 1969 i coraz częściej sięga po swoje skrzypce, które ?zdradził? dla saksofonu. Tworzy też autorską ?Grupę Michała Urbaniaka?, do której zaprosił (i w której grali w różnych okresach): pianista Adam Makowicz, basiści - Paweł Jarzębski, Michał Komar, Janusz Kozłowski, perkusiści - Czesław Bartkowski, Andrzej Dąbrowski oraz wokalistka Urszula Dudziak. Wspólnie nagrali (w 1970 r.) pierwszy zagraniczny album "Parathyphus B". Swoją grupę Urbaniak przedstawiał wielokrotnie na festiwalach Jazz Jamboree (1969 r. - 1972r.) oraz na festiwalach europejskich (Norymberga, Kongsberg, Molde, Heidelberg, Montreux). Znamienny był udział Urbaniaka (w 1971 r.) w Berliner Jazztage, gdzie wystąpił w międzynarodowym Violin Summit. Na Festiwalu w Montreaux` 71 Urbaniak dostaje nagrodę Grand Prix dla najlepszego solisty i stypendium do słynnej szkoły jazzowej: Berklee School of Music w Bostonie. Młodziencze marzenia Urbaniaka o Nowym Yorku i graniu z najlepszymi jazzmenami zaczęły się spełniać. Po tryumfalnych koncertach w Stanach i w Europie w maju 1973 po raz ostatni zagrał przed polską publicznością i wyjechał wraz z Urszulą Dudziak do USA na stałe. Mimo otrzymanego stypendium nie podjął studiów w Berklee College of Music. Dzięki rekomendacji Johna Hammonda zawarł kontrakt płytowy z wytwórnią Columbia, która wydała - jako "Fusion" - jego zachodnioniemiecki album "Super Constellation". Na trasę promocyjną zaprosił polskich jazzmanów Czesława Bartkowskiego, Pawła Jarzębskiego i Wojciecha Karolaka. W 1974 r. założył zespół ?Fusion?, którego muzykę wzbogacił o melodie i nieregularną rytmikę zaczerpnięte z polskiej muzyki ludowej. Urbaniak grał wtedy na zbudowanych specjalnie dla niego 5-strunowych skrzypcach, syntezatorze skrzypcowym, a także lyriconie - przypominającym saksofon instrumencie elektronicznym. Ciekawa folkloryzująca muzyka fusion spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem w Ameryce. Nieoczekiwanie, Urbaniak stał się niezwykle popularnym artystą. Doskonałe przyjęcie autorskiego albumu "FUSION" umożliwiło mu nagranie kolejnych, utrzymanych w podobnej stylistyce płyt ("Atma" i "Fusion III"), które zapoczątkowały pasmo amerykańskich sukcesów M.Urbaniaka i U.Dudziak. Z dużą łatwością lansował nowe brzmienia, swoistą "modę na ludowość i Polskę" (łącząc je z umilowana przez siebie ?czarną muzyką?) oraz zjednywał sobie grono entuzjastów. Tylko w latach 1975 - 1989, gdy prowadził grupę ? Michał Urbaniak Fusion?, przyciągnął do siebie nie tylko wybitnych jazzmanów, ale także skupił grono muzyków, którzy w zespołach Urbaniaka mieli brawurowe debiuty (np. Kenny Davis, Tom Guerin, Harold Williams, Buddy Williams, Doc Powell, Ronnie Burrage, Basil Farrington, Gerald Brown, Bernard Wright i Steve Jordan, Marcus Miller, Omar Hakim, Victor Bailey, Kenny Kirkland, Mtume, Reggie Lucas). Pozycja Urbaniaka na amerykańskim rynku w latach 70. i 80. była nieporównywalna z karierami innych polskich muzyków nagrywających i koncertujących na Zachodzie. Urbaniak (oraz w pewnym sensie także Urszula Dudziak) błyskawicznie dołączyli do czołówki fusion-jazzu i ze swoją muzyką pojawiali się w renomowanych klubach jazzowych "Village Vanguard" i "Village Gate", salach koncertowych (np. Carnegie Hall), trasach koncertowych. Grali z takimi zespołami, jak: ?Weather Repert? , Herbie Hancock, Chick Corea, George Benson czy Billy Cobham a także na najważniejszych festiwalach w Nowym Jorku, Newport, Waszyngtonie, Syracuse, JVC, etc.

Urbaniak zapraszał i sam bywał zapraszany przez sławy jazzu: George'a Bensona, Lenny'ego White'a, Wayne'a Shortera, Marcusa Millera, Billy'ego Cobhama, Joe'a Zawinula, Rona Cartera czy Quincy Jonesa. W 1985 r. został zaproszony przez najwybitniejszego twórcę nowoczesnego jazzu i kreatora fusion - Milesa Davisa do nagrań na płycie ?Tutu?.W aureoli wielkiej jazzowej gwiazdy i "człowieka sukcesu" Urbaniak, w 1986, przyjechał do Polski i wystąpił na Jazz Jamboree prezentując swój amerykański zespół ?Michal Urbaniak Constellation?.

Urbaniak pojmuje jazz jako szeroką formę wypowiedzi duchowo-rytmiczno-emocjonalnej. Łączy swoją muzykę z elementami muzyki źródłowej, często nie uznawanej jako ?czysty? jazz: folk, elektronika, hip-hop, salsa, reagge, bossa-nova, rap. Jego koncerty cieszą sie wielkim zainteresowaniem szerokiej publiczności. Stwierdzenie:? Nie lubię specjalnie jazzu, ale kocham to co grasz? towarzyszy mu przez cały 30-letni pobyt w Nowym Jorku.

Prócz oczywistego sukcesu jazzowego artysta komponował muzykę do spektakli teatralnych, filmów i programów telewizyjnych (np. "Call Me", "Misplaces", "Czwarty wymiar", "Manhattan", "And The Band Played On"). Z dużym powodzeniem wznawia także nagrania, które dotąd funkcjonowały na rynku amerykańskim, stąd też dyskografia Urbaniaka obejmuje kilkadziesiąt tytułów, których łączny nakład określa liczba 2 milionów sprzedanych egzemplarzy. Jest twórcą niezwykle aktywnym, wizjonerem, ciekawym każdej futurystycznej artystycznej oferty, ktora ma lub moze miec ? jazz? w sobie. Wielokrotnie uczestniczył w zespołach weteranów jazzu (np. wspólnie ze Stephanem Grappelim, Toots Thielmansem czy Roy Hynesem), promuje także swoim nazwiskiem i wspiera doświadczeniem młodych adeptów jazzu.W plebiscytach amerykańskiego jazzowego magazynu ? Down Beat " jego nazwisko pojawialo sie wielokrotnie. W roku 1985 w rankingu najwybitniejszych muzyków jazzowych jego nazwisko pojawilo się aż w pięciu kategoriach, a płyta ?Take Good Care of My Heart? była nominowana w kategorii najlepszego albumu tego roku. Skomponował także muzykę do ponad dwudziestu filmów ( Japonia, USA, Francja, Niemcy, Polska). W 1999 r. na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni otrzymał nagrodę za najlepszą muzykę do obrazu Krzysztofa Krauze ?Dług?, a w 2002 taką samą nagrodą uhonorowano Urbaniaka za kompozycje do filmu ?Eden? Andrzeja Czeczota. Komponował także do wiekszosci filmow Zbigniewa Rybczynskiego.

Jest jednym z pierwszych, którzy połączyli (fuzja) rap i hip- hop i R&B z jazzem (?Urbanator? ,?Urbanizer?) oraz pierwszym, który zintegrował występ rapera z orkiestrą symfoniczną. 27go stycznia 1995 roku w Filharmonii Częstochowskiej Urbaniak wraz ze swoim zespołem jazzowym, komputerem MacIntosha, raperem Solidem oraz orkiestrą Filharmonii Czestochowskiej pod batutą Jerzego Koska, wykonal po raz pierwszy ?UrbSymphony? ( premiera płyty pod taką nzawą odbyła się 31 grudnia 1999 roku). Urbaniak nieustannie poszerza techniczne możliwości wydobywania dźwięku, a elektronika stała się integralną częścią jego twórczości.

Michał Urbaniak wszedł w nowe tysiąclecie prezentując utwór przygotowany specjalnie na największy telewizyjny show ? Millennium 2000", który na żywo transmitowało 169 stacji TV do 54 krajów jednocześnie. Wielokrotnie sprowadza swoje amerykańskie zespoły do Europy. Wiosną 2001 r. grupa ?Urbaniak All Stars? (Lenny White, Al McDowell, Jim Pryor, Mika ) odbyła trasę po najlepszych klubach jazzowych w Polsce. Była to trasa z cyklu PROKOM SOFTWARE S.A. PRESENTS. Pod koniec 2001 ukazuje się płyta pt.. ?Urbanizer?, prezentująca grupę wokalną w stylu R&B i hip-hop z udziałem m.in. Herbie Hanckocka, Lenny White i legendarnego perkusisty Bernarda ?Pretty? Purdie. W 2002 r. zostaje wydana płyta ?mSax&Love? z 15 kompozycjami artysty, który gra je na saksofonie tenorowym.

Przez cały czas twórca ?Urbanatora? nie zapomina o ?żywym? graniu swojej muzyki. Podczas tournee jesienią w 2002 r. po USA i Kanadzie zaprezentował swój polski zespól i pokazał, ze z Europejczykami można grac dobry, amerykański jazz.

Od paru lat Michał Urbaniak realizuje swoje marzenie: koncertuje z orkiestrami symfonicznymi i kameralnymi oraz komponuje muzykę łączącą jazz i europejska klasykę. Projekt ten pt.: ?Bóg stworzył muzykę? został zaprezentowany w Mediolanie, Warszawie i Krakowie. 11 września 2002 r., odbył się w Warszawie, pod patronatem Prezydenta RP - Aleksandra Kawasniewskiego koncert ku czci ofiarom WTC, transmitowany przez CNN. Urbaniak wszystkim nowojorczykom zadedykował specjalne wykonanie własnej kompozycji ?Manhattan Man?.



FILMOGRAFIA - Muzyka Filmowa:

2006 - Sufferrosa
2003 - Eden (reżyseria Andrzej Czeczot)
2001 - Sieć (reżyseria Krzysztof Krauze)
2000 - Wielkie Rzeczy (reżyseria Krzysztof Krauze)
1999 - Dług (reżyseria Krzysztof Krauze)
1999 - Z Czeczotem Przez Niebo i Piekło
1995 - Odjazd ("Abfahrt", reżyseria Magdalena Łazarkiewicz)
1994 - Szuler ("The Cheet", reżyseria Adek Drabiński)
1994 - Washington DC
1993 - And The Band Played On (reżyseria Roger Spottiswoode)
1993 - Steps
1993 - Manhattan
1992 - Duel
1992 - Tak Tak (reżyseria Jacek Gąsiorowski)
1989 - Pożegnanie Jesieni ("Farewell To Autumn", reżyseria Mariusz Treliński)
1988 - Call Me
1988 - Czwarty Wymiar ("The Fourth Dimension")
1988 - Niewłaściwe Miejsce ("Misplaced")
1987 - Zdziwieni ("Astonished")
1987 - Schody
1980 - Inactin
1975 - Steam Boat
1972 - Kici Kici
1972 - Jaś Kowalski, Warszawa, ulica Bajkowa 2


NAGRODY - Muzyka Filmowa:

2003: Eden - nagroda za muzykę na FPFF w Gdyni

1999: Dług - nagroda za muzykę na FPFF w Gdyni
- nagroda za muzykę na Przeglądzie Filmowym Prowincjonalia
- nominacja za muzykę do nagrody Orzeł 2000


biografię przygotował i opracował Adam Krysiński