Anna Karenina

Film Anna Karenina to kolejny owoc współpracy reżysera Joego Wrighta i kompozytora Dario Marianellego. Duet ten stworzył takie dzieła jak Duma i uprzedzenie, Pokuta i Solista. Powstały w 2012 roku film Anna Karenina to jedna z wielu ekranizacji powieści Lwa Tołstoja. W wersji z 1997 roku w reżyserii Berbarda Rose`a, warstwa muzyczna była kolażem utworów Piotra Czajkowskiego (walc z Jeziora Łabędzi, fragmenty VI Symfonii, Koncert skrzypcowy D-dur, Op. 35 cz. 1), fragment z Eugeniusza Oniegina), Sergiusza Prokofieva (Kantata ?Aleksander Newski?), Sergiusza Rachmaninowa (Nieszpory, nr 5 Op. 37) oraz oryginalnych, ludowych pieśni rosyjskich. Nowsza wersja muzyki skomponowanej przez Dario Marianellego powiela niejako pomysł na zilustrowanie historii Anny, Wrońskiego i Karenina za pomocą charakteru muzyki XIX wieku, jednak posiada również indywidualny rys kompozytora.

Soundtrack składa się z dwudziestu czterech utworów. Jest to na pewno pokaźna liczba. Świadczy ona przede wszystkim o ogromnej roli muzyki w filmie. Reżyser - Joe Wright - przedstawia historię Anny Kareniny wewnątrz teatru. Nie budzi więc zaskoczenia fakt, że w filmie odczuwalna jest wyraźnie w kształtowaniu melodii inspiracja operą (np. utwór At The Opera). Jak wspomniałam już Marianelli osadza swoją muzykę w klimacie muzyki rosyjskiej doby Czajkowskiego, którą uzupełnia melodiami inspirowanymi muzyką ludową. Partyturę Marianellego przenika duch muzyki XIX-wieku. Podstawą instrumentarium są ^*smyczki. Ponadto kompozytor pisze liryczne melodie o głębokim ładunku emocjonalnym i osadza je w tonalności dur-moll. Muzyka w większości utworów ma charakter taneczny. Kompozytor korzysta z motywów przewodnich, które identyfikują postaci, miejsca czy obiekty.

Pierwszy z utworów - Ouverture - pełni rolę uwertury operowej, streszczając główne tematy muzyki do filmu. Pierwsza melodia, którą opracowuje Marianelli pochodzi z rosyjskiej pieśni ludowej ?Brzoza?. Niezwykłą wyrazistość tematu uzyskuje kompozytor poprzez zastosowanie brzmienia skrzypiec jako instrumentu solowego i akompaniującego. Temat przekazywany jest kolejnym instrumentom: trąbce, akordeonowi, klarnetowi i fletowi poprzecznemu. Charakter walca oddaje zaś monotonny akompaniament instrumentów smyczkowych. W filmie temat pierwszy z Overture zazwyczaj pojawia się w związku z Lewinem i jego bezgraniczną miłością do Kitty oraz w sytuacji spotkania ze Stiwą. Wersję wokalną tematu słyszymy w utworze The Girl And The Birch.

Temat drugi to najbardziej charakterystyczny temat związany z postacią Anny. Pojawia się on na ogół ilustrując miłość Anny do Wrońskiego, ale także w relacji Anny do syna Sierioży. Temat ten wykorzystany jest w sposób diegetyczny i niediegetyczny. W scenie balowej, podczas której Anna i Wroński zakochują się w sobie, służy np. jako muzyka do tańca. Mimo charakteru walca jest on wyraźnie mollowy, co ma przypominać widzowi nieszczęśliwą historię miłości tych dwoje. Szczególnie ukazane jest to w utworze Dance With Me. Charakter tematu miłosnego Anny zmienia się w zależności od sceny. Gdy bohaterka odwiedza syna, po długiej nieobecności w domu Karenina, Sierioża śpi. Temat ukazany jest wtedy w wolniejszym tempie, oddając brzmienie pozytywki, budzącej skojarzenia z kołysanką do snu. Ta matczyna miłość zawarta jest w utworze Time For Bed.

Poza dwoma, głównymi tematami usłyszeć można jeszcze tematy, które charakteryzują zwykle sceny o negatywnym ładunku emocjonalnym. Są to niejako swojego rodzaju lamenty, które zapowiadają lub komentują wydarzenia przedstawione na ekranie. Pomimo tanecznego charakteru melodie te są smutne w swoim wyrazie, m.in. poprzez opadającą linię basu. Pierwszy z nich słyszalny jest w utworze Kitty`s Debut, natomiast mistrzowskie połączenie obu w utworze Too Late. Kombinacja dwóch różnych melodii równocześnie świadczy o doskonałym warsztacie kompozytorskim Marianellego - umiejętnym zestawianiu tematów w ^*kontrapunkcie.

W muzyce Dario Marianellego nie brakuje także nutki humoru i oryginalności. Utwór Clerks to połączenie muzyki diegetycznej i niediegetycznej. Kompozytor podobnie jak w Pokucie łączy dźwięki świata przedstawionego - tu rytmiczny stukot pociągu - z oryginalną kompozycją, w którą wplata również temat pierwszy. Natomiast Can-Can jest próbą odwzorowania tańca, przedstawioną poprzez szybkie ^*glissanda instrumentów dętych, które budzą skojarzenia z pędzącym pociągiem. Oprócz tanecznych i humorystycznych utworów oraz tych zawierających materiał tematyczny pojawiają się też takie, które po prostu ilustrują obraz, akompaniują mu, np.: Someone Is Watching czy I Don`t Want You To Go.

Marianelli w sposób wymowny zestawia ze sobą utwory potężne brzmieniowo z kameralnym i intymnym dźwiękiem fortepianu. To właśnie te kompozycje, m.in. A Birthday Present czy jeszcze dobitniej I Understood Something nadają muzyce niesamowitą głębię i emocjonalność tołstojowskiej powieści. Muzyka Dario Marianellego do filmu Anna Karenina to przede wszystkim opowieść o miłości, która ubrana jest w rytm walca. Choć kompozytor nawiązuje bezpośrednio do pomysłów z wersji z 1997 roku, poprzez odczuwalne inspiracje twórczością Piotra Czajkowskiego, to zabieg ten należy uznać za potrzebny i udany, a przede wszystkim pasujący do teatralnej koncepcji filmu Joego Wrighta. ^*aria

Tweet

Zobacz także:

Duma i Uprzedzenie (Pride & Prejudice)

Pokuta (Atonement)

V jak Vendetta (V for Vendetta)