Duża ryba (Big Fish)

Jeśli Tim Burton kręci nowy film, to od razu wiadomo, kto napisze dla niego muzykę - Danny Elfman. Kompozytor ten, tworząc partytury do filmów Burton`a najwyraźniej czuje się najlepiej, ponieważ każdy ich wspólny projekt, kończy się wielkim sukcesem (no prawie każdy - przemilczę kiepskie Mars Attacks). Ile razy Elfman zwiąże się z jakąś inną produkcją, tworząc do niej niezbyt ciekawą oprawę muzyczną (co zdarza się dość rzadko), tyle razy, zaraz potem pojawia się przyjaciel Tim i Danny znowu ma szansę (i najczęściej z niej korzysta) udowodnić, że nadal jest jednym z najbardziej niekonwencjonalnych i oryginalnych kompozytorów w branży. W przypadku Big Fish, nie ma raczej mowy o przerwaniu złej passy, ponieważ szereg poprzednich dokonań Elfman`a, stało na wysokim poziomie (Hulk, Spiderman, Red Dragon, Insinct).

Najnowszy projekt Danny`ego na pewno nie jest spadkiem formy kompozytora, ale także nie nazwę go mianem absolutnego klasyka, chociaż poziom tej partytury jest naprawdę bardzo wysoki. Przyznać trzeba, że Elfman nie skomponował tak kameralnej i uroczej partytury już dawno (ostatnim razem był: Family Man z 2000r.). Od tamtej pory słyszeliśmy potężne soundtracki, z wielką orkiestrą i bardzo charakterystycznymi tematami "super - bohaterów". Prawdę mówiąc, zacząłem trochę tęsknić za typowym, bajkowym "story - telling`iem", w tworzeniu którego, Elfman jest niezaprzeczalnym mistrzem. Nie znaczy to oczywiście, że nie podobały mi się jego ostatnie wielkie projekty, jednak od kilku miesięcy czekałem na jakąś porcję magicznej mocy w muzyce Danny`ego, taką, jaką można usłyszeć w klasykach: Batman, Edward Scissorhands, Nightmare Before Christmas czy Black Beauty.

Czy słuchając Big Fish doczekałem się wspomnianej wcześniej magii? W pewnym sensie tak, chociaż styl, jaki zastosował tu Elfman, bardziej zbliża tą kompozycję ku (równie rewelacyjnemu) Sommersby i Balck Beauty niż ku Batmanie czy Edwardzie Nożycorękiemu. Z Edwarda... kompozytor wziął charakterystyczny chór (jest tu go dość mało, np.: Underwater, Growing Montage), oraz rytmiczną sekcję dętą i smyczkową. Aranżacja kontrabasu też przypomina mi np.: Mission: Impossible (tyle, że tam ^*bas był elektroniczny). Oprócz tych standardowych instrumentów, Elfman używa kilka innych, rzadko wykorzystywanych, których brzmienie ubarwia ten soundtrack; czyli np.: wspaniałe folkowe skrzypce (takie jak w słynnym Sommersby czy Black Beauty), farmerskie ^*banjo (tak jak w westernach Williams`a z przełomu lat 60` i 70`) czy gitarę klasyczną.

Elfman, komponując Big Fish wyraźnie skupił się na ogólnym brzmieniu muzyki, aranżacjach, na nastroju. Tematy główne nie są specjalnie wyraźne, trudno się ich "dosłuchać". Po głębszych analizach, można wyróżnić 3 główne. Pierwszy to temat Big Fish - tytułowy. Jest to piękna spokojna, nostalgiczna kompozycja, prowadzona głownie przez ^*smyczki, czasem inicjatywę przejmuje fortepian (wybitna aranżacja w In The Tub). Temat Sandry, to także wspaniała, bajkowa melodia (tak, Edward Nożycoręki to dobre skojarzenie), harmonia orkiestry jest przepiękna, a "wymiana" melodii pomiędzy instrumentami jest wzorowa (Sandra`s Theme). Temat ten jest bardzo często wykorzystywany przez Elfman`a, nawet częściej niż tytułowy.

Trzeci temat jest moim ulubionym: to głównie bardzo szybkie aranżacje folkowych skrzypiec, do których przyłącza się reszta orkiestry, wystrzeliwując utwór w powietrze - aż dreszcze przechodzą (Shoe Sealing, End Titles, Rebuilding); Elfman w tych szalonych fragmentach, wykorzystuje kilka melodii, jednak ja wszystkie zaliczę do "action theme". Takie "western`owe" partie skrzypiec, słyszeliśmy już w Sommersby i Black Beauty, ale Big Fish w porównaniu z tymi tytułami troszeczkę przegrywa.. Wspomnieć też trzeba, że w tych szybkich aranżacjach, Danny wykorzystuje dość hojnie przeróżne instrumenty perkusyjne, które, jak chyba zainteresowani wiedzą, są pasją kompozytora. Mamy tu więc całą sekcję tamburynów i bębenków - brzmi to naprawdę świetnie.

Nie cały soundtrack jest taki skoczny i uroczy. Jest kilka lekko psychodelicznych fragmentów, z dziwnymi, niepokojącymi dźwiękami (Leaving the Spectre, Return to Spectre), głównie utwory te są oparte o temat Sandry, a swoim klimatem, bardzo przypominają mi nietypową kompozycję Cartel`a Burwell`a "Adaptation", która momentami kojarzy mi się z sennym koszmarem. Pomiędzy tymi głównymi melodiami, Elfman poetycko maluje inne sub-tematy. Jest ich bardzo dużo, ale wszystkie są dopracowane równie doskonale, przez co tworzą wspaniały klimat.

Aby w pełni docenić ten album i wyłapać wszystkie "smaczki", trzeba się naprawdę skupić, i dokładnie go przesłuchać; niestety nie sprzyjają temu zamieszczone na płycie piosenki. Nie narzekam na ich jakość, ponieważ są to w większości przypadków klasyki (Elvis Presley, Pearl Jam, Bing Crosby), ale osobiście mnie one trochę drażniły i skutecznie utrudniały odbiór muzyki Elfman`a (odwracając od niej moją uwagę), która została umieszczona na szarym końcu, za piosenkami. Płyta ta wywołuje u mnie zupełnie inne, o wiele bardziej pozytywne emocje, gdy omijam piosenki komercyjne (które są na szczęście ułożone jedna po drugiej) i słucham samego score`u. Swoją drogą, dziwię się, że Burton nie polecił umieścić na płycie żadnej kompozycji Tom`a Jones`a, którego chyba bardzo lubi. Jedyna piosenka, która mnie nie drażni, to: Twice The Love a to dlatego, że w przeciwieństwie do pozostałych (oprócz Man of the Hour Pearl Jam), jest to utwór skomponowany specjalnie do tego filmu (przez Elfman`a i John`a August`a); jest krótki, ale śmieszny (osadzony we Wschodnich klimatach), napisany w konkretnym stylu Marc`a Shaiman`a: zwrotka - bridge - refren.

Duża ryba to naprawdę poruszająca i inspirująca kompozycja. Subtelna i delikatna, momentami naprawdę genialna (szkoda, że trwa tak krótko: niecałe 40 minut). Jest to wspaniałe podsumowanie, trwającej już prawie 20 lat, współpracy Burton`a i Elfman`a, która mam nadzieję będzie trwać jeszcze długo. Nominacja Big Fish do tegorocznego Oscar`a zdecydowanie zasłużona. Kto wie, może Elfman (najbardziej niedoceniony przez Akademię kompozytor na świecie), w końcu doczeka się swojej złotej statuetki.

Tweet