Weiser

Weiser, wyreżyserowany przez Wojciecha Marczewskiego, to jeden z niewielu polskich filmów przykuwających moją uwagę od pierwszej do ostatniej sceny. Jest on ekranizacją wybitnej powieści Pawła Huelle Weiser Dawidek, której bohater dąży do wyjaśnienia tajemnicy przyjaciela sprzed lat, tytułowego Dawidka, chłopca o oryginalnej osobowości i wybitnej inteligencji. Na ekranie oglądamy piękne i prawdziwe obrazy dzieciństwa w powojennej rzeczywistości a na ich tle pasjonują historię o poszukiwaniu prawdy. Film skłania do refleksji i długo nie pozwala o sobie zapomnieć. Możemy w nim podziwiać pierwszorzędne aktorstwo Marka Kondrata i Piotra Fronczewskiego oraz znakomitą, naturalną i sugestywną grę dzieci. Trzeba tu powiedzieć, że po Zmorach i Dreszczach Marczewski kolejny raz udowodnił, że jest mistrzem w prowadzeniu dziecięcych aktorów. Do wykreowania niepowtarzalnego klimatu filmu przyczynił się też kompozytor muzyki, Zbigniew Preisner.

Muzyka odgrywa w filmie bardzo ważną rolę, mimo że pojawia się w nim stosunkowo rzadko. Ilustruje niepewność, smutek, bezradność, tajemniczość, pustkę. Takie emocje artysta uzyskał bardzo oszczędnymi środkami, kompozycja jest stonowana, dyskretna i spokojna, z dużym naciskiem na brzmienie, a nie na rozwinięcia tematyczne. Miało to zapewne na celu jak najlepsze zintegrowanie z obrazem i to się na pewno udało, współgra z nim doskonale. Na płycie prezentuje się równie ciekawie, ale zdecydowanie nie wszystkich usatysfakcjonuje.

Preisner napisał tak naprawdę tylko jeden temat, w dodatku bardzo prosty, bo oparty dosłownie na paru dźwiękach. Lecz mimo swego ?interwałowego ubóstwa?, a może właśnie dzięki niemu, intryguje i pozostaje na długo w pamięci. Jest on smutny, nostalgiczny i kojąco działa na zmysły. Zasługa w tym również dwóch znakomitych instrumentalistów wykonujących go na zmianę - czołowego polskiego pianisty jazzowego, Leszka Możdżera, i wszechstronnego trębacza, Steve`a Sidwella, który gra tu również na kornecie, instrumencie podobnym do trąbki, jednak o większych możliwościach technicznych i miększym dźwięku. Możdżer urzeka pięknym, szklistym dźwiękiem, Sidwell - zmysłowością frazowania. W połączeniu daje to prawdziwą rozkosz dla ucha. Ów temat przewija się przez większość utworów, ale nie powinien znudzić słuchaczy uważnie śledzących jego każdy detal. Zawsze bowiem brzmi trochę inaczej, różni się sposobem wykonania czy instrumentarium akompaniamentu.

Jednak, jak już wspomniałem, nie temat jest tu najważniejszy, ale sam klimat i brzmienie. Za jego podstawę można uznać gitarę basową, której leniwe dźwięki wydobywane przez Andy`ego Paska nadają muzyce głębi. Subtelna elektronika, generowana z keyboardów, jest jednym z najistotniejszych czynników kształtujących nastrój. Tajemnicze współbrzmienia o wysublimowanej barwie stanowią inspirujące tło dla solistów, wśród których, obok Możdżera i Sidwella, dominujących w scorze, jest jeszcze Elżbieta Towarnicka. Jej lamentacyjny sopran wnosi do całości duży ładunek emocjonalny. I na koniec trzeba dodać, że kompozycja zawdzięcza swój wysoki poziom doskonałemu nagraniu i znakomitemu masteringowi Rafała Paczkowskiego.

Mimo wielu zalet omawiane dzieło nie każdemu przypadnie do gustu. Największą jego wadą jest jednolitość. Wprawdzie skomponowanie utworów o innym charakterze byłoby zupełnie nieuzasadnione - film tego nie wymagał, to jednak niektórych słuchaczy muzyka jako autonomiczne dzieło może zanudzić. Weiser spodoba się tym, którym nie przeszkadza brak rozbudowanych tematów, a są w stanie wsłuchać się w najdrobniejsze niuanse dźwiękowe. Ale nawet oni będą potrzebowali do tego odpowiedniej chwili, dlatego więc stosunkowo niska ocena.

Tweet