King Kong (2005)

Jeszcze kilka dni temu mogło się wydawać, że Peterowi Jacksonowi wyczerpała się inwencja twórcza i po wielkiej ekranizacji powieści Tolkiena Władca Pierścieni nie nakręci już niczego równie interesującego. Tymczasem reżyser swoim najnowszym filmem udowodnił, że jest artystą ciągle utrzymującym świetną formę, inteligentnym i niezwykle utalentowanym. Ów film to projekt dziecięcych marzeń Jackosna, kiedy to po raz pierwszy zobaczył historię wielkiej małpy - King Konga - i postanowił nakręcić jej własną wersję. Marzenie się spełniło dzięki ogromnym środkom zdobytym po sukcesie Władcy…. Pasja twórcza i odpowiednie pieniądze pozwoliły stworzyć perfekcyjny film rozrywkowy, łączący w sobie elementy melodramatyczne z przygodowymi. ?King Kong? jest dokładnym ^*remake`iem filmu z 1933r. Meriana Coopera i Ernesta Schoedsacka, a więc opowieścią o gigantycznym gorylu porwanym z tajemniczej ?Wyspy Czaszek?. Dotarła na nią ekipa filmowa i z inicjatywy egoistycznego reżysera Carla Denhama dokonała tego straszliwego czynu, aby zarobić na zwierzęciu w Nowym Jorku. Jeszcze na wyspie aktorka mająca zagrać w produkcji Dehnama nawiązała więź z małpą, która wkrótce przerodziła się w miłość. W tę trochę głupawą fabułę Jackson wprowadził ciekawe zmiany, dzięki którym nabrała ona logiki i spójności, nie będąc jednocześnie zubożona. ?King Konga? ogląda się z największą przyjemnością, bo jest w nim wszystko, czego potrzebuje tego typu kino, a więc: porywająca akcja z zapierającymi dech w piersiach efektami specjalnymi, humor i wzruszający wątek miłosny. Minusy to jedna zdecydowanie za długa (i przez to nużąca) scena walki oraz trochę sztuczna gra Naomi Watts. Być może jest to świadome nawiązanie do pierwowzoru, bo przecież Watts jest aktorką nieprzeciętną. Szczególnie ucieszył mnie fakt, że w filmie praktycznie cały czas wybrzmiewała muzyka. I to bardzo dobra muzyka.

Jej skomponowanie Jackson powierzył Howardowi Shore`owi, z którym, jak wiadomo, współpracował przy Władcy Pierścieni. Jednak nieoczekiwanie nastąpiła zmiana wynikająca z odmiennych wizji artystycznych obu twórców i na kilka tygodni przed premierą w projekt zaangażowano Jamesa Newtona Howarda. Trzeba przyznać, że jego praca była nad wyraz trudna, bo napisanie w tak krótkim czasie niebanalnej partytury do ponad trzygodzinnego filmu, to nie lada wyczyn. Ale Howard pokazał klasę i stworzył piękną, zróżnicowaną kompozycję, zarówno idealnie pasującą do obrazu, jak i ciekawie prezentującą się poza nim. Jest nieodzownym elementem filmu, bo w dużej mierze kształtuje w nim emocje i buduje napięcie.

Wszystkie utwory King Konga możemy podzielić na cztery rodzaje. Jedne z nich są jazzujące, ilustrują zwłaszcza pierwszą część filmu, czyli sceny w Nowym Jorku oraz wątki humorystyczne. Kolejne dotyczą początkowych niepowodzeń życiowych Ann i jej relacji z King Kongiem, a więc smutne, delikatne i nostalgiczne. Trzecim rodzajem jest bardzo mocny, potężny ^*action score, wybrzmiewający we wszelkich gonitwach czy walkach. Natomiast ostatnim utwory o najgłębszym wyrazie, ilustrujące dramatyczne losy bohaterów a także stanowiące tło dla malowniczych, plenerowych ujęć. Wszystkie je łączy krótki temat King Konga. Składa się on z dosłownie kilku interwałów, lecz mimo to idealnie oddaje pełen niepokoju charakter filmu. Kojarzy się trochę z mrocznymi kompozycjami Danny`ego Elfmana, zwłaszcza napisanymi na potrzeby filmów o superbohaterach, takimi jak Batman. Temat w całej swej okazałości otwiera zarówno film, jak i płytę, a rozpoczyna się od tajemniczych smyczków, które stanowią podstawę dla głównej melodii, wygrywanej przez ^*waltornie. Jej tajemniczy nastrój jak gdyby zapowiada niesamowite wydarzenia, jakie wkrótce nastąpią. Każde wejście tematu poprzedza właśnie bardzo elfmanowski, rozłożony w dół akord dominantowy oboju. Jest tu również gwałtowna, ostra kulminacja instrumentów dętych blaszanych, wyraźnie nawiązująca do muzyki filmowej ery Golden Age. Takie odniesienia są szczególnie częste w action scorze. Ale przedstawmy po kolei wyodrębnione przeze mnie części partytury.

Utwory jazzowe są stylizowane na lata 30, a więc okres, w którym był to najprężniej rozwijający się gatunek muzyczny Ameryki. Gdy oglądałem ?nowojorskie? sceny King Konga, cały czas przychodził mi na myśl zeszłoroczny Awiator Martina Scorsese, którego akcja działa się w tej samej epoce, a w obu filmach odwzorowano ją bardzo podobnie. Przypomnijmy, że muzykę do Awiatora napisał Howard Shore, czyli niedoszły kompozytor King Konga. Pomyślałem sobie, że jeśli ^*score Shore`a prezentował się równie przeciętnie jak Awiator, to dobrze, że podjęto decyzję o zmianie kompozytora. James Newton Howard stworzył bardzo ładne i łatwo wpadające w ucho swingujące motywy o dowcipnym charakterze. Jeden z nich chyba najlepiej prezentuje się w znakomitym utworze Defeat is Always Momentary. Wybrzmiewa zaraz po motorycznym, również opartym na ^*synkopowanym rytmie temacie akcji, który jest zaaranżowany na ^*smyczki ze wstawkami trąbki (trochę na doczepkę). Zmysłowości dodaje mu delikatny akompaniament smyczków, a nieco zadziornej nutki - linia melodyczna klarnetu. Pozostałe właściwie opierają się na nim, lecz z reguły są bardziej skoczne i pogodne. Niewątpliwie tego rodzaju utwory wzbogacają soundtrack, dzięki czemu staje się bardziej różnorodny.

Przejdźmy teraz do wspomnianej części pełnej nostalgii i smutku, czyli ?dźwięki dla Ann?. Najłatwiej rozpoznać w nich styl Howarda, choć mówi się, że jest muzycznym kameleonem, najtrudniejszym do zidentyfikowania spośród wszystkich hollywoodzkich kompozytorów. Znakiem rozpoznawczym jest tu fortepian i charakterystyczna dla Howarda ^*harmonika, której używa do ilustrowania tego typu scen. Podobieństwa choćby z Batmanem Begins nasuwają się od razu. Tych utworów słucha się z niemałą przyjemnością, poruszają słuchacza, choć są dość banalne, bo oparte na oklepanych schematach.

Niestety omawiana partytura ma również słaby punkt, który zmusił mnie do obniżenia oceny. Mowa o muzyce akcji, która jest ciężka do przyswojenia w oderwaniu od obrazu. Mnóstwo w niej gwałtownych skoków dynamicznych, monotonnie wybijanych rytmów perkusji czy ostrych w brzmieniu partii dętych blaszanych o topornej melodyce. Do tego dochodzi swoista stylizowana archaiczność i słuchacz nie zaznajomiony z filmem może się zniecierpliwić. Właściwie obejrzawszy King Konga, action score`u słucha się nieźle, ale przecież płyty nie wydano tylko dla sympatyków tego obrazu. Jednak proszę nie pomyśleć, że wszystkie dynamiczne utwory są mało atrakcyjne. Są i bardzo interesujące, szczególnie te napisane do najbardziej przejmujących scen. I właśnie one są w King Kongu najpiękniejsze. Zachwycają cudownymi, chwytającymi za serce tematami, które nawet na samej płycie wzruszają do łez. Howard zaaranżował je na pełną orkiestrę z chórem, który znacznie wzbogaca brzmienie. Cechują się również logicznym rozwojem i pełnymi emocji kulminacjami robiącymi niezwykłe wrażenie. Peter Jackson miał wielkie szczęście, gdyż zmieniając kompozytora, trafił na bardzo kreatywny moment w życiu Howarda. Choćby cztery ostatnie utwory - Beauty Killed the Beast (I - IV) - są tego najlepszym dowodem. Podział partytury na cztery części jest oczywiście umowny, utwory ułożone są bowiem wedle kolejności chronologicznej filmowych wydarzeń. Jako ciekawostkę dodam, że wydaje mi się, iż jeden motyw Shore`a został pozostawiony, ponieważ jest wręcz bliźniaczo podobny do tego z Milczenia Owiec czy Awiatora (1:20 Beauty Killed the ^*Beat I).

King Kong Jamesa Newtona Howarda uważam za jedną z najlepszych kompozycji roku. Wprawdzie ma kilka wad, ale niewielu kompozytorów stworzyło równie dobry score w tym tempie. Kończąc tę recenzję już wiem, że otrzymał nominację do ?Złotego Globu? i sądzę, że ma na niego spore szanse. Jestem przekonany, że Akademia Filmowa przyzna Howardowi również nominację do Oscara, ale obawiam się, że statuetki nie zdobędzie, bo konkurencja jest w tym roku mocna. Polecam!

Tweet

Zobacz także:

King Kong (1976)

FILM: King Kong - James Newton Howard, cz.1 [sesja nagraniowa]

FILM: King Kong - James Newton Howard, cz.2 [sesja nagraniowa]