Walkiria (Valkyrie)

Ze wszystkich kilkunastu zamachów na życie Adolfa Hitlera najsłynniejszym jest ten z lipca 1944 roku. Niedaleko dzisiejszego Kętrzyna w tzw. Wilczym Szańcu wybuchła bomba, która miała za zadanie zabić wodza III Rzeszy. Podłożył ją zaufany oficer - pułkownik Claus von Stauffenberg. O tym wydarzeniu, jego okolicznościach i konsekwencjach opowiada najnowszy obraz Bryana Singera - Walkiria. Film, choć nie brak mu walorów komercyjnych, okazał się porażką artystyczną, do której przyczyniły się wyjątkowo mało wyrazista gra Toma Cruise`a i wygładzenie postaw spiskowców, uznawanych w Niemczech za bohaterów narodowych.

Ścieżka dźwiękowa do Walkirii wyszła spod ręki Johna Ottmana, stałego współpracownika reżysera. Konwencja obrazu jako thrillera narzuciła muzyce pewien określony kierunek - rolą ilustracji miało być przede wszystkim budowanie towarzyszącego poszczególnym scenom napięcia. Jak przyznał sam kompozytor, zależało mu na uniknięciu brzmienia typowego dla innych filmów wojennych. Z tego postanowienia Ottman wywiązał się rzetelnie. Nie bez znaczenia było tu jego doświadczenie w pracy nad dreszczowcami, znaczny procent muzyki zbudowany został bowiem technikami znanymi z filmów grozy - długimi, zawieszonymi dźwiękami smyczków, gwałtownymi i agresywnymi wejściami instrumentów dętych blaszanych, niespodziewanymi hukami, trzaskami, brzdękami i in. W kontekście filmu obrane rozwiązania sprawdziły się przyzwoicie, czasem nawet całkiem efektownie, jednak brak jakiegoś konkretnego tematu przewodniego dawał się boleśnie odczuć podczas seansu. Dość późno, bo dopiero w drugiej połowie obrazu, wśród tych wszystkich szmerów i stukotów zaczęły pojawiać się nieśmiałe melodyjne frazy. Im bliżej końca, tym bardziej suspens ustępował liryce, i tak aż do bardzo emocjonalnego finału. Na jego potrzeby Ottman razem zaprzyjaźnionym kompozytorem Liorem Rosnerem zaadaptowali fragment poezji Goethego, który w chóralnym wykonaniu pojawia się podczas napisów końcowych. Jest to moim zdaniem najlepszy utwór z tej ścieżki dźwiękowej.

W porównaniu z odbiorem muzyki w filmie, kontakt z nią w domowym zaciszu może być zupełnie innym doświadczeniem. I to z dwóch powodów. Pierwszy to oczywiście fakt, że spora jej część nie ma charakteru autonomicznego i słuchanie jej z płyty może być mało komfortowe. Z drugiej strony, rozmieszczenie utworów na albumie niemal się nie pokrywa z chronologią filmu, co tylko wychodzi jemu… na dobre. Krążek rozpoczyna się wspomnianą wcześniej pieśnią They`ll Remember You, która spełnia tu rolę uwertury. Z kolei dwa następne utwory (Operation Valkyrie i What`s This Really All About?) należą do najbardziej intensywnych i podnoszących adrenalinę kompozycji na tej ścieżce dźwiękowej. Dynamiczna praca sekcji smyczkowej w pierwszym z nich kojarzyć się może z muzyką Zimmera i Howarda do filmów o Batmanie.

Po tak efektownym początku zainteresowanie niestety zaczyna powoli spadać, a dominujący suspens zaczyna być męczący. Tylko co poniektóre utwory tego rodzaju (What`s This Really All About?, A Place to Change i The Way It Should Go) potrafią na dłużej przykuć uwagę. Pod tym względem wypadają one nawet lepiej niż podobne kompozycje Johna Williamsa do Monachium, które - jak zresztą można przypuszczać - stanowiły również jedno ze źródeł inspiracji dla kompozytora (Ottman niemal dosłownie powielił tu charakterystyczny elektroniczny puls). Niestety większość pozostałych utworów nie jest już ani tak dynamiczna, ani atrakcyjna. Na przykład If I Were That Man/To the Berghof oraz Getting the Signature, które ilustrują spotkanie z Hitlerem, ciągną się niemiłosiernie i w zasadzie mogłyby w ogóle się nie pojawiać na krążku.

Wątek tragiczno-heroiczny, poza pierwszym utworem, reprezentują kulminacyjne Operation Terminated, I`m Sorry i Long Live Sacred Germany, a także we fragmentach Seconds Lost. Nie są to kompozycje wybitne, ale prezentują przyzwoity hollywoodzki poziom i nie przynoszą wstydu kompozytorowi. Ciekawszym od nich jest jednak fortepianowy walc (Midnight Waltz), który towarzyszyć miał jednej z wyciętych scen. Utrzymany w stylu romantycznym, został napisany jeszcze podczas kręcenia filmu i posłużył jako punkt odniesienia dla aktorów. Ottman, który w tym czasie był z resztą ekipy na planie w Niemczech i nie miał dostępu do instrumentów, skontaktował się z Liorem Rosnerem i zanucił mu przez telefon melodię, którą tamten przerobił na syntezatorze w pełnoprawny utwór i wysłał z powrotem do studia.

John Ottman - będący również montażystą filmu - miał stosunkowo rzadki przywilej rozpoczęcia pracy na materiale surowym, a w efekcie jak najlepszego dopasowania ze sobą obrazu i dźwięku. Jednak o ile do montażu nie można mieć zarzutów, jego muzyka nie wzbudza oczekiwanego entuzjazmu, choć nie można jej odmówić solidności. Jest w niej kilka bardzo ciekawych momentów, ale te często gubią się wśród mało zajmującej i monotonnej reszty. Choć nie odradzałbym mimo wszystko kontaktu z płytą, nie zmienia to faktu, że w swojej karierze Ottman pisał już lepsze prace tego gatunku. ^*piano

Tweet

Zobacz także:

Monachium (Munich)