Godzilla

Kompozycje Davida Arnolda do wyreżyserowanej przez Rolanda Emmericha Godzilli były przez wiele lat obiektem westchnień ze strony fanów. Po sukcesie Gwiezdnych wrót, Dnia niepodległości i swojego pierwszego filmu o Jamesie Bondzie (Jutro nie umiera nigdy) kompozytor był na fali wznoszącej, jednak rozczarowujące wyniki finansowe filmu o zmutowanej jaszczurce sprawiły, że przygotowywane wydanie ścieżki dźwiękowej zostało wstrzymane. Zamiast niego na rynku pojawił się album, który zawierał mieszankę promujących film kompozycji z pogranicza rocka i hip hopu. Z oryginalnych kompozycji Arnolda znalazły się na nim jedynie dwa utwory. Prawie dziesięć lat zajęło, by muzyka Arnolda wreszcie ujrzała światło dzienne. Dopiero w 2007 roku wytwórnia La-La Land Records przygotowała dwupłytowy limitowany album, zawierający kompletną ścieżkę dźwiękową z filmu.

Godzilla Emmericha to amerykańska wersja japońskiej historii z lat 50. XX w. o ataku atomowego potwora. Choć powstała jako projekcja lęków kraju zmagającego się z traumą ataku nuklearnego, z czasem przekształciła się w dobrze zarabiającą gałąź przemysłu rozrywkowego i jeden z najbardziej znanych wkładów Japonii w światową kulturę popularną. Próby przeniesienia fabuły na grunt amerykański podejmowane były kilkukrotnie, a bezpośredni impuls do powstania wersji z 1998 roku miał miejsce za sprawą sukcesów obu Parków Jurajskich Stevena Spielberga.

Założeniem Emmericha było nie tylko odcięcie się od kampowej stylistyki japońskiego pierwowzoru, ale również uniknięcie bezpośrednich nawiązań do niego. W kontekście muzyki oznaczało to rezygnację z odwołań do oryginalnych ilustracji Akiry Ifukube, których charakterystyczne brzmienie było dotychczas wyróżnikiem filmów o Godzilli. W zasadzie jedyne co łączy kompozycje Arnolda z tymi Ifukube, to sposób opisania potwora za pomocą niskich i przeciągłych dźwięków sekcji dętej blaszanej. Ten motyw można po raz pierwszy usłyszeć w ilustrującym prolog monumentalnym The Beginning. Arnold nie zawahał się użyć tu całego dostępnego aparatu wykonawczego, jaki oferowała blisko stuosobowa orkiestra i chór. Efekt jest wręcz przytłaczający, jednak, w skontrastowaniu z ujęciami eksplozji nuklearnych, jak najbardziej uzasadniony i robiący olbrzymie wrażenie.

Poza tematem Godzilli, kompozytor przygotował cały zestaw melodii, które przyporządkował poszczególnym wątkom filmu. Stanowią one o sile omawianej ilustracji. Wymienić tu można między innymi motyw liryczny, towarzyszący reporterce Audrey i wątkowi miłosnemu (Nick and Audrey/He`s Pregnant/Audrey Takes the Tape), oraz ?figlarny? motyw francuskich agentów (French Coffee), będący pastiszem kompozycji znanych z serii o Bondzie. Najbardziej charakterystycznym jest jednak heroiczno-patriotyczny temat armii, który po raz pierwszy słyszymy w utworze Evacuation. Jest to porywająca melodia, która, mimo że nie pojawia się za często, zapada w pamięć. Swoje znaczące wejścia ma jeszcze w Subway Damage/Command Enters City i Nick`s Speech/The Garden Gets It. Te i inne motywy przeplatają się ze sobą wzajemnie w sposób przemyślany i konsekwentny przez całą ścieżkę dźwiękową.

Mocną stroną muzyki Arnolda jest także bogactwo wykorzystywanych środków wyrazu. Od głębokich i ciężkich brzmień instrumentów dętych, po majestatyczne smyczkowe melodie. Od skocznych i lekkich dźwięków dzwonków, po wszechobecne wojskowe werble. Każda sekcja orkiestry dostaje tu swoje przysłowiowe pięć minut, budując nastrój grozy, fascynacji, tajemnicy, ale także podkreślając humor i rozładowując napięcie. Jedynie podczas utworów akcji cała orkiestra zaczyna grać jednocześnie, i są to najsłabsze momenty tej ścieżki. Kompozytor poszedł tu dalej niż w przypadku swoich poprzednich prac, gdzie ilustracje walk i pościgów były intensywne, ale nie przytłaczały. Trzeba powiedzieć, że Arnold bardzo dosłownie potraktował sceny, w których Godzilla pędzi ulicami Nowego Jorku, niszcząc wszystko na swojej drodze. Muzyka staje się wówczas równie finezyjna. W filmie, gdzie dodatkowo pełno głośnych efektów dźwiękowych, celowość takiego rozmachu jest dyskusyjna. To właśnie od czasu Godzilli przyjęło się mówić o ścianach dźwięku w pracach Arnolda - kompozytor pozostał wierny takiemu podejściu do muzyki akcji aż przez następne dziesięć lat. Tego rodzaju utwory dominują przede wszystkim na drugiej z płyt, przez co staje się ona trudna w odbiorze. Warto jednak przez nią przebrnąć, gdyż wśród brutalnej sieczki kryją się skarby. Do najważniejszych należy kulminacyjny utwór (Big G Goes to Monster Heaven), w którym scenie śmierci potwora towarzyszy potężna i bardzo emocjonalna partia chóralna.

Godzilla, choć była nie była komercyjną klapą, spisała się w kinach poniżej oczekiwań, a i widzowie bardzo film krytykowali. Dla Arnolda praca nad obrazem była również z wielu względów frustrująca - głównie z powodu licznych zmian w montażu, które miały miejsce już po podłożeniu muzyki, wcześniej starannie dopasowanej. Te i inne czynniki spowodowały, że jest to jak dotąd ostatnia współpraca duetu Emmerich-Arnold. W porównaniu z dwoma wcześniejszymi projektami obu panów, ścieżka dźwiękowa Godzilli również wypada najsłabiej, co wcale nie znaczy, że źle. Na plus zapisać jej trzeba bogactwo melodii, bardzo solidną stronę techniczną i spójność, a przede wszystkim to, że w każdym z 40 utworów jest na czym zawiesić ucho. W filmie udaje się muzyce zbudować interesując atmosferę, a bywa, że i uratować mierne sceny (których niestety nie brakuje, głównie pod koniec). Minusem pracy Arnolda może być jej ciężar, odczuwalny przede wszystkim poza kontekstem obrazu. Nie każdy słuchacz też zaakceptuje nowoczesne brzmienie tych ilustracji, szczególnie jeśli przywiązany jest do klasycznie brzmiącej i artystycznie lepszej muzyki z japońskich odsłon serii. Płyta została jednak skierowana przede wszystkim do fanów Davida Arnolda (wydano ją w zaledwie 3000 egzemplarzy, które szybko rozeszły się po świecie), więc mogę przypuszczać, że to oni głównie sięgnęli po nią, dobrze wiedząc, co chcieli usłyszeć. Dlatego też, jako jeden z takich posiadaczy, zdecydowałem się wystawić tej muzyce taką, a nie inną ocenę. Koneserzy subtelnej liryki mogą sobie natomiast odjąć od niej pół gwiazdki.

Tweet

Zobacz także:

Gwiezdne wrota (Stargate: The Deluxe Edition)

Opowieści z Narnii: Podróż Wędrowca do Świtu (The Chronicles Of N...