Era Nowe Horyzonty - Relacja z imprez muzycznych

Tydzień temu zakończył się największy polski festiwal filmowy - Era Nowe Horyzonty - tym razem zorganizowany nie w Cieszynie, lecz we Wrocławiu i wygląda na to, że tam pozostanie. Mimo kilku organizacyjnych niedociągnięć, stolica Dolnego Śląska okazała się przyjaznym miejscem dla kinomanów. W samym centrum, w okolicach rynku mieściły się wszystkie obiekty festiwalowe wraz z salami kinowymi, dzięki czemu widz, mimo strasznego upału, mógł szybko docierać na seanse. Cieszyła również spora frekwencja - ponad 100 tys. kinomanów - która jednak, ze względu na interesujący program festiwalu, nie powinna dziwić. Roman Gutek, twórca i główny organizator Nowych Horyzontów, sprowadził wiele niezwykle ciekawych filmów, w tym najbardziej oczekiwanych nowości, takich jak genialny ?Volver? Almodovara, ?Wiatr Buszujący w Jęczmieniu? Loacha czy ?Lot 93? Paula Greengrassa. Nie zabrakło też interesujących dokumentów i obrazów animowanych. Był przegląd kina argentyńskiego oraz retrospektywy Paradżanowa, Vardy i Bergmana.

Jednak szczególnymi wydarzeniami, bardzo urozmaicającymi festiwal, okazały się projekcje filmów niemych z muzyką na żywo, które odbyły się w świeżo odremontowanej Operze Wrocławskiej. Zdominowały filmy jednego z największych twórców kina, F. W. Murnaua, ponieważ w tym roku obchodzona jest 75. rocznica jego śmierci. Obrazom niemieckiego mistrza towarzyszyli muzycy, wywodzący się z bardzo różnych kręgów - jazzu, trip-hopu, orientu i szeroko pojętej awangardy. Myślę, że zaangażowanie do takiego projektu artystów nietuzinkowych, poszukujących, to dobry pomysł, tym bardziej, że niemal wszyscy wykazali się doskonałym zrozumieniem filmowego dzieła, przy jednoczesnym zachowaniu swojego niepowtarzalnego języka i stylu. Chyba najciekawszą propozycję przedstawił młody, wrocławski zespół, Kanał Audytywny, reprezentujący takie gatunki, jak hip-hop, trip-hop i nu jazz. Ich oryginalne brzmienie i psychodeliczny klimat, w dużej mierze wykreowany przez instrumenty elektroniczne, w połączeniu z ?Fantomem? Murnaua zrobiły ogromne wrażenie. Publiczność podobno bardzo gorąco oklaskiwała też Marię Peszek, która w towarzystwie Marcina Ziętka i Daniela Pigońskiego zaśpiewała do ?Portiera z Hotelu Atlantic?. Niestety nie mogłem tego wysłuchać. Obejrzałem natomiast legendarny, chyba najsłynniejszy film Murnaua, ?Nosferatu - symfonia grozy?. Oprawę dźwiękową stworzyli do niego muzycy jazzowi: znany saksofonista Mikołaj Trzaska, pianista i klawiszowiec Pat Thomas, basista Peter Friis Nielsen oraz perkusista Peter Ole Jorgensen. Jestem wielkim miłośnikiem free jazzu, ale to był najgorszy koncert na jakim byłem! Jeśli miałbym go opisać jednym słowem, powiedziałbym - huk. Przez cały seans artyści katowali widza wyjątkowo irytującymi dźwiękami przesterowanego radia i agresywnej perkusji. Nie zależnie od nastroju scen, grali w kółko tę samą rąbankę. Naprawdę z trudem powstrzymywałem się przed wyjściem z sali. I chyba nie tylko ja - siedzący obok mnie widz, z błagalną miną szeptał: ?litości!?. Kompletna porażka.

Nosferatu - symfonia grozy

Cykl ?Filmy nieme z muzyką na żywo? zainaugurował pokaz czterech filmów Charliego Chaplina z muzyką Carla Davisa, wybitnego kompozytora muzyki filmowej, laureata nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej. Artysta zilustrował aż dwanaście obrazów słynnego komika, które wchodzą w skład niedawno powstałej kolekcji ?Chaplin`s Mutuals?. We Wrocławiu wyświetlono ?Emigranta?, ?Późny powrót Charliego?, ?Charlie ucieka? oraz ?Charliego w lombardzie?. Davis poprowadził Jeleniogórską Orkiestrę, w dużej mierze składającą się ze studentów, ale muszę powiedzieć, że muzycy stanęli na wysokości zadania i zaprezentowali dość wysoki poziom, zwłaszcza techniczny. Same utwory również mi się podobały, choć nie należą do najoryginalniejszych. Właściwie trzeba je scharakteryzować jako swoisty mariaż klasycznych tematów. Kompozytor wplótł w nie na przykład tematy z 4 Koncertu Fortepianowego G-dur Beethovena, albo Koncertu Klarnetowego A-dur Mozarta. Wszystko to jednak doskonale ilustrowało zabawne przygody wąsatego pana w kapeluszu, nadawało muzyce lekkiego, zwiewnego, a czasem nawet groteskowego charakteru.

Carl Davis i orkiestra

Festiwal ?Era Nowe Horyzonty? zakończył pokaz ?Aleksandra Newskiego? Siergieja Eisensteina, który miał miejsce na Placu Teatralnym i zgromadził mnóstwo ludzi. Zapewne dlatego, że skomponowaną do niego muzykę Sergiusza Prokofiewa wykonała na żywo Orkiestra Filharmonii Wrocławskiej z potężnym chórem i sopranistką Małgorzatą Pańką (w sumie 160-muzyków). Całość poprowadziła rosyjska dyrygentka i pianistka, Irina Bogdanovitch, która dokonała rekonstrukcji partytury na podstawie zachowanej ścieżki dźwiękowej filmu nagranej w 1938 r. oraz fragmentów kantaty Sergiusza Prokofiewa pod tym samym tytułem. Praca niezwykle imponująca, ale i efekt w stu procentach zadowalający. Orkiestra brzmiała fantastycznie! Piękne, podniosłe tematy rosyjskiego mistrza zostały wykonane z należyta emocjonalnością i majestatem. Poza usterkami w wyświetlaniu napisów, cały projekt odniósł sukces. Znakomite zakończenie festiwalu.

Tak duża ilość muzycznych imprez na polskim festiwalu filmowym powinna cieszyć. I choć Roman Gutek na razie nie zapowiadał podobnych na przyszły rok, należy mieć nadzieję, że się odbędą. Naprawdę warto.