Rewers

Płytę dostarczyła firma:

Przez ostatnie 5, 6 lat z podziwem obserwuję odrodzenie polskiego kina. Co roku ukazują się na naszym rynku bardzo dobre, sprawnie zrealizowane, zagrane i przemyślane filmy, których wreszcie nie musimy się wstydzić, i które z powodzeniem i sukcesami możemy prezentować również na zachodzie. Debiut Borysa Lankosza Rewers, według scenariusza uznanego polskiego pisarza Andrzeja Barta, to kolejny już polski film, który spełnia te wszystkie kryteria. Mistrzowskie czarno-białe zdjęcia Marcina Koszałki, wykreowany przez Magdalenę Dipont od podstaw w studio filmowym świat lat 50., odtworzone przez Magdalenę Biedrzycką z niezwykłym pietyzmem kostiumy z epoki, mistrzowska charakteryzacja świetnych aktorów zrobiona przez Mirosławę Wojtczak, Ludmiłę Krawczyk i Waldemara Pokromskiego, a także stylizowana na jazz lat 50. muzyka filmowa Włodka Pawlika, uzupełniona wspaniałą przestrzenią dźwiękową Marii Chilareckiej i Aleksandra Musiałowskiego i wreszcie stylowa reżyseria Borysa Lankosza, debiutanta otoczonego zespołem doświadczonych twórców polskiej kinematografii, stworzyły obraz, w którym czuć wielką miłość do kina.

Akcja Rewersu rozgrywa się w dwóch planach czasowych - wczesnych latach pięćdziesiątych oraz współcześnie. Główną bohaterką jest Sabina (wybitna rola Agaty Buzek) - ?szara myszka?, która właśnie przekroczyła trzydziestkę. W jej życiu wyraźnie brakuje mężczyzny. Jej matka (Krystyna Janda) wie o tym najlepiej, dlatego próbuje za wszelką cenę znaleźć dla swojej córki odpowiedniego kandydata na męża. Całą sytuację kontroluje babcia (Anna Polony), ekscentryczna dama o ciętym języku, przed którą nie uchowa się żadna tajemnica. W starej kamiennicy, zamieszkałej przez te panie, pojawiają się więc kolejni adoratorzy. Żaden z nich nie wzbudza jednak zainteresowania Sabiny. Pewnego dnia, ?jak spod ziemi? zjawia się tajemniczy Bronisław (fantastyczny Marcin Dorociński). Jego obecność rozpocznie serię zaskakujących zdarzeń, które ujawnią ciemną stronę kobiecej natury...

Rewers szturmem zdobył nasze kina, uznanie krytyków i najważniejsze polskie nagrody filmowe - Złote Lwy, i to we wszystkich najważniejszych kategoriach. Statuetkę i czek na 15 tysięcy złotych za najlepszą ścieżkę dźwiękową roku odebrał również autor muzyki do tego filmu - Włodek (Włodzimierz) Pawlik. Kompozytor w wywiadach podkreślał, że praca przy tym filmie była dla niego czymś zdecydowanie fascynującym i otwierającym mu nowe ścieżki jako kompozytorowi. W początkowej fazie produkcji artysta wspólnie z reżyserem szukał pomysłu, jak ta muzyka miałaby wyglądać. Kluczem do tego była sama zawartość filmu. Rewers zawiera bowiem w sobie często nieprzewidywalne i wykraczające poza tradycyjne formy elementy, stając się wysmakowaną grą pozornie sprzecznych ze sobą konwencji. Ten film jest po prostu kolażem wielu gatunków. Stąd muzyka, którą kompozytor skomponował, była próbą odniesienia się do wieloznaczności tego filmu, jego nieprzewidywalności i wyrafinowania. Dlatego też Pawlik mógł sobie tutaj pozwolić na korzystanie z wielu konwencji muzycznych.

Filmowa muzyka zaproponowana przez kompozytora to echa twórczości z lat 50. i 60.. Dzieje się tam jednak znacznie więcej, a dodatkowo wierne odwzorowywanie epoki nie było tylko jego jedynym celem, co podkreślał w wywiadach. ?Możliwość wejścia z muzyką w obraz i fabułę, która wykracza poza utarte konwencje dała mi coś absolutnie niepowtarzalnego. Muzyka operuje na wielu płaszczyznach estetycznych, od nawiązań do muzyki jazzowej w konwencji lat 50. i 60., łączącej elementy quasi-klasyczne, aż po rockowe. Jest to bardzo bogata ścieżka dźwiękowa, naturalnie oddająca moje podejście do muzyki. Co ważne, nie jest ona wyraźnym odzwierciedleniem miejsca i czasu akcji filmowych zdarzeń. Jest jednym ze środków uwalniających fabułę z gorsetu socrealistycznej rzeczywistości. Urok tego filmu polega na tym, że w pewnym momencie następuje ucieczka od realizmu do wyrafinowanej abstrakcji. Jest to absolutnie fantastyczna rzecz, jeśli można pozwolić sobie na taką autonomię i różnorodność w warstwie dźwiękowej? - wspominał Pawlik.

Muzyka do Rewersu niejako samoczynnie nawiązuje do czasów, kiedy w naszym kinie jazz był wyraźnie obecny. Tacy twórcy jak Krzysztof Komeda, Jerzy Matuszkiewicz czy Andrzej Kurylewicz wytaczali na rodzimym rynku trendy i określali wówczas jakość polskiej filmowej muzyki. Echa tych ich niepowtarzalnych dźwięków i niezapomnianych tematów można też usłyszeć na opisywanej tu przeze mnie płycie. W tamtych latach muzyka jazzowa wyraźnie towarzyszyła kinu, pomimo iż często jej twórcy byli prześladowani przez ówczesne władze, bo jazz, sam w sobie, w pewnym okresie był w naszym kraju muzyką zakazaną. Dla kompozytora takiego jak Włodek Pawlik - doświadczonego i uznanego polskiego jazzmana, od lat działającego z powodzeniem na rynku polskim i światowym - praca przy takim filmie była szansą, aby nieskrępowanie wykorzystać jazzowy aspekt swojej twórczości. Nie trudno się domyślić, że dla tego typu artysty taki projekt to swoisty ?dar losu?, tym bardziej cenny właśnie dlatego, że muzyki jazzowej w filmach jest w ostatnich latach bardzo mało, żeby nie powiedzieć iż nie ma jej praktycznie wcale. Muzyka z Rewersu jest naturalnym nawiązaniem do tradycji starej, dobrej Polskiej Szkoły Filmowej, z dobrą muzyką jazzową.

Smutek i melancholia to dwa główne ?tematy?, przewijające się przede wszystkim na płycie wydanej przez Polskie Radio. Dzięki dołączonej do albumu obszernej książeczce, będziemy mogli zapoznać się z ciekawą biografią kompozytora, wypowiedziami producenta i reżysera na temat filmu i muzyki oraz ze sporą ilością zdjęć. Jak muzyka na płycie ma się natomiast do muzyki w filmie? Z tym bywa różnie. Przede wszystkim trzeba zadać sobie sprawę, że ten gatunek muzyczny nie należy zawsze do najłatwiejszych w odbiorze, szczególnie jeśli mowa właśnie o tym ?starszym? jazzie - z połowy ubiegłego wieku. Dlatego też nie można mieć pretensji do momentami usypiającej gry fortepianu czy kontrabasu, czy smutnego akompaniamentu trąbki lub instrumentów perkusyjnych. Warto zwrócić uwagę na temat miłosny, ponieważ w większości przypadków dla filmów jest on istotnym elementem. Tutaj nie jest inaczej. W przypadku Rewersu Pawlikowi pomogła w tej materii postać głównej bohaterki Sabiny, granej brawurowo przez Agatę Buzek. I tak otrzymaliśmy motyw naiwnej, czystej i jakże kruchej (jak się okazuje po obejrzeniu filmu) pierwszej miłości - prowadzony bardzo spokojnie przez delikatny fortepian i ciepłe smyki. Osobiście uważam, że muzyka w filmie sprawuje się troszkę lepiej, niż oderwana od obrazu na krążku, ale jest to spowodowane tylko i wyłącznie jej ciężarem gatunkowym.

Reżyser filmu, Borys Lankosz, powiedział o swoim debiucie takie zdanie: ?Ten film daje też coś, co wytrawni widzowie kochają najbardziej - prawdziwą zabawę kinem.? Podobnie jest z muzyką Pawlika. Jest to pełna kontrastów, nietypowa, momentami duszna i smutna oraz często melancholijna, ale jako całość dojrzała praca, z którą warto się zapoznać, i której nie można, pomimo momentami trudnego odbioru na płycie, odebrać niewątpliwej muzycznej duszy.


Bibliografia:
- książeczka dołączona do albumu
- pressbook i materiały nadesłane przez dystrybutora

Tweet

Zobacz także:

Tulipany

Cudze szczęście