Powrót do przyszłości (Back to the Future)

O ile hipoteza, że światowy kryzys ekonomiczny okazał się ożywczym bodźcem dla branży muzyki filmowej, jest dość naciągana, nie sposób nie zauważyć, że w ostatnim okresie wytwórnie ze zdwojoną siłą dokładają starań, by spełniać marzenia swoich klientów. Dla wielu słuchaczy jednym z nich niewątpliwie było ukazanie się albumu z ścieżką dźwiękową do Powrotu do przyszłości, którą przed dwudziestoma pięcioma laty (sic!) napisał wówczas jeszcze prawie nieznany Alan Silvestri. Muzyka okazała się dla swojego autora trampoliną do wielkiej kariery, samemu odciskając trwały ślad w historii gatunku, głównie dzięki niezapomnianemu tematowi przewodniemu. Rozpisana na dużą orkiestrę symfoniczną i pełna charakterystycznych melodii wpisywała się w kanon kompozycji z ?kina nowej przygody?, zaskakując jednocześnie swoją świeżością. Choć film odniósł wielki sukces, kompozycje instrumentalne, będące bezspornie jednym z jego atutów, przez ponad dwie dekady czekały na wydanie. Oficjalny soundtrack zawierał jedynie dwa takie utwory, resztę stanowiły wykorzystane w filmie szlagiery na czele z The Power of Love. Podczas gdy ^*score do Powrotu do przyszłości urósł do rangi muzycznego Świętego Graala, przez lata jedyny dostęp do niego zapewniał 40-minutowy ^*bootleg.

Gdy pod koniec 2009 r. stało się jasne, że Intrada planuje wypuścić dwupłytowe wydanie muzyki z filmu Zemeckisa, w środowisku zawrzało. W rezultacie pierwszy trzytysięczny nakład rozszedł się w ciągu zaledwie paru godzin. Trudno się temu dziwić. Na dwóch krążkach znalazła się bowiem nie tylko kompletna partytura (łącznie z kompozycjami źródłowymi i niewykorzystanymi), ale również pochodzące z pierwszych sesji nagraniowych utwory alternatywne, z których każdy uległ później mniejszym lub większym modyfikacjom. Jeśli do tego dodać bogatą w treść książeczkę, przybliżającą historię powstawania filmu i ścieżki dźwiękowej, a także zawierającą ciekawą analizę zgromadzonej na płytach muzyki, to okazuje się, że mamy do czynienia z wydawnictwem naprawdę najwyższej próby.

Parę słów o samej muzyce. Choć prawdopodobnie każdy słyszał klasyczną tytułową melodię, to wcale nie ona okazuje się fundamentem tej ścieżki dźwiękowej. Jest krótki ^*dysonujący motyw, który stanowi podstawę niemal wszystkiego w tej partyturze, z tematem głównym włącznie. Prezentowany we wszystkich możliwych konfiguracjach, spaja ją niezwykle skutecznie oraz nadaje jej wyróżniającego ją brzmienia. Równocześnie niesamowicie ją dynamizuje, co jest jednocześnie błogosławieństwem i przekleństwem pracy Silvestriego. Zawrotne tempo, w jakim pędzą te kompozycje, zapewnia ogromny zastrzyk adrenaliny, szczególnie odczuwalny podczas seansu, rzadko jednak pozwala na rozwinięcie poszczególnych muzycznych myśli, ograniczając się do szaleńczego mickey-mousingu. Dotyczy to nie tylko scen, w których daje o sobie znać maniakalna natura dra Browna. W końcu cały film opowiada o nierównej walce z upływającym czasem i ten pośpiech słychać w muzyce. Według mnie to właśnie stanowi największy problem w pozafilmowym odbiorze omawianej ścieżki dźwiękowej. Utwory zdają się kończyć zanim się na dobre rozkręcą, poprzestając jedynie na ogólnym zarysowaniu najważniejszych motywów. Najwięcej muzycznej przestrzeni oferują kompozycje akcji (jak `85 Twin Pines Mall czy Skateboard Chase), ale tak naprawdę to dopiero w kulminacyjnej, przeszło 10-minutowej ilustracji sekwencji przy wieży zegarowej Silvestri daje ?wygrać się? napisanym przez siebie melodiom. Jest to prawdziwy dramaturgiczny majstersztyk, który trzyma w napięciu aż do ostatniego dźwięku, nawet gdy dobrze wiemy jak cała historia się kończy.

Jak wspomniałem wcześniej, kolekcjonerski zestaw Intrady poza typowym underscorem zawiera również utwory źródłowe, utrzymane w typowym dla lat 50. idiomie jazzowym. W filmie pocięte i prawie niesłyszalne, tu po raz pierwszy zaprezentowane zostały w pełnej krasie. Jeśli natomiast chodzi o utwory alternatywne, które składają się na drugi krążek, to zawiodą się ci, którzy liczą na kompletnie nowe doznania muzyczne. Zmiany w porównaniu z wersją ostateczną są często marginalne i stają się zauważalne dopiero po wielu przesłuchaniach obu płyt. Mimo wszystko ilość zgromadzonego na dysku materiału spokojnie pozwala potraktować go jako pełnoprawną ścieżkę dźwiękową a nie tylko luźny zbiór bonusowych kawałków. Co znamienne, wersje alternatywne w mniejszym stopniu korzystają z przygodowego tematu głównego, bywają za to bardziej dramatyczne. Do najistotniej różniących się zamienników można zaliczyć rozbudowane Peabody Barn i George to the Rescue oraz fragment Clocktower, gdzie kompozytor w zupełnie odmienny sposób ^*akcentuje moment awarii DeLoreana.

Patrząc z perspektywy lat, Powrót do przyszłości okazał się dla Alana Silvestriego pracą prawdziwie przełomową, w ten sam sposób jak dla Jamesa Hornera był drugi Star Trek, dla Danny`ego Elfmana Batman a Davida Arnolda Gwiezdne wrota. I choć - moim zdaniem - na albumie trochę ustępuje im słuchalnością, to nadal jest pozycją obowiązkową do przerobienia przez każdego miłośnika hollywoodzkiej muzyki filmowej w najlepszym jej wydaniu. Dzięki pasji i determinacji ludzi z Intrady jest to wreszcie możliwe. Wystarczy już tylko nacisnąć PLAY, by odbyć iście ekscytującą podróż do czasów, gdy kino przygodowe i jego muzyka przeżywały swój złoty wiek. ^*figuracja ^*scorem

Tweet

Zobacz także:

Powrót do przyszłości (Back To The Future) - Album

Powrót do przyszłości 2 (Back to the Future Part II)

Powrót do przyszłości 3 (Back to the Future Part III)