Malowany Welon (The Painted Veil)

Płytę dostarczyła firma:

Malowany Welon to najnowszy film mało znanego reżysera Johna Currana, oparty na powieści W. Somerseta Maughama pod tym samym tytułem. Opowiada on historię lekarza (Edward Norton) i jego niewiernej żony (Naomi Watts), którzy w 1920 roku przeprowadzają się z Anglii do Chin, aby oddać się działalności humanitarnej. Ona widząc poświęcenie jej męża dla pomocy mieszkańcom jednej z tamtejszych wiosek, chorym na epidemię, zmienia postawę i ponownie zakochuje się w lekarzu. Niestety jeszcze nie miałem okazji obejrzeć tego filmu, bo do polskich kin trafi dopiero w maju. Ale w sklepach można już kupić sam soundtrack z muzyką Alexandre`a Desplata, dlatego postaram się odpowiedzieć na pytanie, czy bez znajomości obrazu warto się nim zainteresować.

Na pewno skłania do tego ładna, elegancka okładka płyty, na której widnieje żółty znak Deutsche Grammophon - renomowanej wytwórni gwarantującej pewien poziom - oraz informacja, że muzykę wykonuje znakomita Praska Orkiestra Symfoniczna, a partie fortepianowe Lang Lang - jeden z najsłynniejszych chińskich pianistów. Obecność tego artysty może naprowadzić, jaki styl prezentuje kompozycja Desplata. Lang Lang słynie przede wszystkich z interpretacji utworów romantycznych, doskonale czuje się w repertuarze Schumanna czy Rachmaninowa. I rzeczywiście, Malowany Welon mocno nawiązuje do romantyzmu i neoromantyzmu, co tylko potwierdzają liczne fortepianowe gamki i ^*pasaże w stylu brillante.

Niestety w najnowszym dziele francuskiego kompozytora słychać też inne nawiązania a raczej kopie pomysłów Johna Williamsa z Wyznań Gejszy. Nie mam na myśli tylko podobnego użycia wschodniego instrumentarium, które pojawia się tu stosunkowo rzadko, ale również zbliżoną motywikę i strukturę utworów. Wiele z nich zostało bowiem opartych na jednym, repetowanym motywie, który przewija się w klimatycznej, wyszukanej warstwie dźwiękowej, kreowanej przez subtelnie nakładające się na siebie ^*kontrapunkty i motywy poboczne. Poza tym identyczne jak w Wyznaniach Gejszy są niektóre kulminacje, polegające na ostatniej prezentacji tematu na crescendzie, wspartego narastającym, motorycznym akompaniamentem perkusji. Idę o zakład, że kompozycja Williamsa była temptrackiem i od Desplata wymagano podobnych rozwiązań.

Nie można jednak powiedzieć, że Malowany Welon nie ma swojego odrębnego charakteru i stylu. Jest zdecydowanie bardziej ?europejski? i posiada elementy typowe dla kompozytora. Na przykład od razu rzuca się w uszy znana choćby z Driving in Geneva z Syriany struktura utworu, polegająca na subtelnym nakładaniu się na siebie różnych warstw: motorycznego akompaniamentu (fortepianu, instrumentów dętych drewnianych, smyczków), ciepłych i tajemniczych pochodów harmonicznych (np. smyczków) oraz rozmaitych kontrapunktów. Wszystkie one są w wyrafinowany sposób scalane, tworząc niepowtarzalne, wysublimowane brzmienie. Ten model utworu zwykle doskonale sprawdza się w połączeniu z obrazem, zwłaszcza kiedy ilustruje długie, malownicze ujęcia albo ma za zadanie ogarnąć jakiś ciąg wydarzeń ukazany przez reżysera w skrótowy sposób.

Aby tego typu utwory nie brzmiały banalnie, Desplat nadał im swoistego artyzmu, dokomponowując arabeskowe ^*figuracje fortepianu, które krystalicznym dźwiękiem wykonuje Lang Lang. Przykładem: Colony Club czy cudowny The Water Wheel, gdzie z fortepianem współpracują perfekcyjnie zagrane, zapętlane motywy fletu. Znakomicie brzmią też krótko artykułowane ^*smyczki. Myślę, że wartość tej muzyki można odkryć wsłuchując się właśnie we wszystkie smaczki, których jest naprawdę sporo.

W Malowanym Welonie utwory są zróżnicowane - usłyszymy nastroje tajemniczości, grozy (Cholera) oraz beztroski i wesołości (The Convent). Znalazło się też miejsce na silniejszą ekspresję, czego przykładem może być poruszający The Lovers z przeszywającym solem skrzypiec. Jednak w porównaniu z Wyznaniami Gejszy muzyka Desplata jest chłodniejsza, miejscami brakuje jej tego pazura, mocy; znajdzie się natomiast kilka nużących fragmentów.

Na płycie znalazła się też pierwsza miniatura z cyklu Gnosiennes bardzo interesującego francuskiego kompozytora Erica Satiego (1866-1925), prekursora impresjonizmu. Utwór ma niemal wszystkie cechy muzyki tego tajemniczego artysty: charakterystyczna ^*faktura z wyodrębnionymi planami akompaniamentu i melodii, jednostajna ^*dynamika i spokojne tempo, a przy tym niezwykle intrygująca harmonia i urzekająca ^*kolorystyka. Alexandre Desplat nawiązał do muzyki Satiego komponując fortepianowy utwór River Waltz, charakteryzujący się niemal wszystkimi wspomnianymi elementami Gnosiennes, z wyjątkiem harmoniki, która jest tu typowo romantyczna. Oba dzieła cudownie wykonuje Lang Lang, popisując się swoją paletą barw, czystym dźwiękiem a także stylowym ^*frazowaniem.

Właściwie Malowanemu Welonowi powinienem wystawić niższą ocenę, ze względu na zbyt oczywiste kopie Wyznań Gejszy i kilka bardzo standardowych rozwiązań stosowanych przez kompozytorów muzyki filmowej. Jednak ogólny wysoki poziom artystyczny, piękno i bogactwo tej kompozycji naprawdę robią wrażenie. Ostatnio rzadko mamy okazję posłuchać soundtracków posiadających takie cechy. ^*piano

Tweet

Zobacz także:

Wyznania gejszy (Memoirs of a Geisha)